Hazırlıklı olmama rağmen bozuk hijyen ve alışık olmadığım
yiyecek nedeniyle biraz rahatsızlık yaşadım. Bünyemiz oradaki bazı ot ve
gıdalara uygun olmadığı gibi Tayland’da tavuk eti görünümünde kertenkele yemek
işten bile değil. Kavgasız, stressiz gülümseyen insanlar hayatı bir başka kılıyor.
“Herkese gülümsediğimiz için sömürge olmuştuk” diyen de çıkıyor. Budist, Hindu,
Müslüman ve Hristiyanlar ile ateist Çinliler bir arada yaşıyor. Herkes
birbirinden bir şeyler almış, iç içe geçmişler. Böylece Endonezya ve Malezya
giyimleri ne kadar mutaassıp görünürse görünsün zihinleri hiç te öyle değil,
hatta sosyal ortamda bizden daha modern düşünüp davranabiliyorlar. Kadının iş gücüne
katılım oranı bizden daha yüksek diyebilirim...
Malezya, alt yapısı ve yatırımları ile bölgeye lokomotif
olma yolunda ve 100 Bin USD ile vatandaşlık satın alabilirsiniz. Yatırım o
kadar çok ki bunu yalnızca ülke ekonomisi ile gerçekleştirmeleri çok zor. Endonezya
G20’de ilk 5’te gözüküyor, refah seviyesi düşüklüğüne bakınca bu biraz
şaşırtıcı duruyor. Bunu milli gelirin halka yansımaması olarak algılayabiliriz.
1.000TL Tayland’da 5.550 THB, Endonezya’da 2.500.000 IDR, Malezya’da 700 MYR
ediyor. Asgari ücret Tayland’da 1,400 TL, Endonezya’da 500-1.400 TL arasında
değişken, Malezya’da 1.400 TL civarında. Kur farkı zihinleri yanıltabilir ancak
GD Asya-Türkiye asgari ücret ve otel fiyatları birbirine benzemiş durumda. Gıda
bizim kadar bol değil ve pahalı çünkü ithal. Hizmet fiyatları ise iki yıl önce
daha düşüktü şimdi yaklaşık olmuş. Aradaki benzerliğe bakınca sanki bir el Avrasya
ücret ve fiyatlarını eşdeğer yapmaya çalışıyor ve hizmet sektöründen başlamış
gibi hissettim. Bunun küresel bir çaba olabileceği aklıma geldi…
Bürokrasideki en büyük sorun ise yozlaşma ve rüşvet.
Malezya’da “Yolsuzlukla Mücadele Kurumu” levhası gördüm. Hava, su ve çevre kirli,
insanlar maskeli. Binlerce mobilet dar caddelerde duman atıyor ama stres ve
kaza yok. Üçünde de sosyal güvenlik çok zayıf. Özel sektörde emekli aylığı yok.
Sağlık sektörü bize göre çok zayıf. Eczane ise tane ile ilaç veriyor ve eve
getiriyor, yani bizden ileride. Yerel dil bilmiyorsanız iş kurmak biraz zor. Diğer
tüketim mallarında Çin’le yarışmak çok zor ama Türk gıdasının pazar bulması mümkündür.
Çin gıdası Müslümanlara uymuyor çünkü helal değil. Pazar büyük, 300 milyon gibi
bir Müslüman tüketiciden bahsediyoruz. Pirinçten başka bir şey yetişmiyor desek
doğru olur. Müslümanlar seyahat için Türkiye’yi Avrupa’dan daha çok seviyorlar,
sorduğunuzda “Modernlik ile helal, çeşitli ve leziz gıda ve de umumi tuvalete
kolayca ulaşmak sadece Türkiye’de mümkün” diyorlar. Bu da turizmde bizim
avantajımız…
Yeni Dünya Düzeni için konuşulan ancak tehlikeli bulduğum ve
kadın-erkek eşitliğinden ayrı olan “Cinsiyet eşitliği” kavramı sanki orada daha
fazla benimsenmiş. Bunun kadın-erkek eşitliğinden farklı olduğu araştırılınca görülecektir.
Kripto (Dijital) para için atılan adımlar çok daha belirgin. Cep telefonu ile
sanal ödeme yapmak oldukça yaygın. Malezya’da Siber Şehir anlamına gelen
“Cyberjaya” diye bir şehir bile kurmuşlar, geleceğe hazırlanıyorlar…
“Doğunun Çin ile yükselişi” yaklaşımı doğru mu desek, doğru
gibi duruyor. Bölge ekonomisi tamamen Çinli yatırımcının kontrolünde yürüyor, dolayısı
ile Çin bölgede etkili. Bu yüzden Yeni Dünya’nın fiziki temelinin “İpek Yolu”
ile doğuda atıldığını düşünmek yanlış olmaz diye düşünüyorum. Şu da bir gerçek
ki, gelir seviyemiz ne olursa olsun, gıda, hava, su, satın alma gücü ve sosyal
güvenlik açısından Türkiye’de yaşıyor olmak oraya göre avantaj. Bunu anlamak
için biraz uzunca kalmak gerekiyor…
Sıcak, rutubet ve kötü gıdaya karşı hassas olmayanlar için
gidip görülebilecek yerler. Coğrafya ve yaşam şekilleri ile mütevazı
kişilikleri çok cezbedici. Vize gerektirmeyen bu ülkelere arkadaş grubu olarak
ta gidilebilir. Bir tur şirketi ile gitmiyorsanız, yanınızda İngilizce konuşan
bir kişi olmasını, gideceğiniz yerleri önceden çalışıp rezervasyon yapmanızı,
bunun için cep telefonunuza bir seyahat uygulaması indirmenizi tavsiye ederim.
H. Ali YILDIRIM, 20.06.2019
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder